Sequenties

Een fotosequentie is een serie foto’s – kort of lang – waarin een voortgaande handeling of situatie wordt weergegeven. Fotosequenties vertellen een verhaal in beelden.

Kijk voor sequenties ook op andere pagina’s. Zoek op termen: “Gids”, “in/uit-check terminals”, “Oranjerie”, etc.

Typen sequenties: Boek Beeldspraak en Diana Bokje paper.

Boek Beeldspraak, Fotografie als visuele communicatie, Ton Hendriks

Pagina’s 65 – 69, hoofdstuk 4.1 De fotoserie.

Er bestaan in de fotografie diverse principes waarmee foto’s in onderling verband geplaatst kunnen worden. Alle principes zijn gebaseerd op het ontstaan van extra betekenis door onderlinge beïnvloeding. Elk beeld gaat met elk ander beeld onherroepelijk een relatie aan zoals woorden in een zin verbanden vormen.

De vormen die uit de combinatie van foto’s kunnen ontstaan, zijn legio. Foto’s kunnen als een tableau naast en onder elkaar geplaatst worden, of als een lange rij. Ze kunnen heel strak twee aan twee gekoppeld worden of geplaatst worden te midden van een veelheid aan foto’s. Ze kunnen in één lijst worden ondergebracht of in aparte lijsten naast elkaar worden gehangen. Deze voorbeelden gelden voor het exposeren van foto’s. Bij publicatie in boeken en tijdschriften heb je vergelijkende mogelijkheden door foto’s samen op een pagina te plaatsen, maar ook door foto’s als een lopend beeldverhaal te brengen.

Er is een verschil tussen foto’s die als losse beelden bedoeld zijn en die later bij elkaar worden gebracht, bijvoorbeeld bij een verzameld oeuvre, en werk waarbij een aantal foto’s een samenhangend geheel vormen. Een fotograaf kan werken met fotocombinaties waarbij de foto’s op een associatieve manier met elkaar verbonden worden, maar de meeste fotografen voegen meerder foto’s bij elkaar om een verhalend element in hun werk te krijgen. Conceptuele kunstenaars onderzoeken soms de verhoudingen tussen beelden onderling om inzicht te krijgen in het proces van beeldcommunicatie. Daarmee verruimen zij de mogelijkheid om je met fotografie uit te drukken, want als we naar de onderlinge relaties tussen foto’s kijken nemen we een ander standpunt in ten opzichte van de enkele foto. We beschouwen die niet meer als eindpunt maar als onderdeel in een grotere presentatie.

De basis van elke samenhang is dat we als kijker altijd foto’s die naast elkaar worden gepresenteerd of die in elkaars buurt staan, op elkaar betrekken uit een natuurlijke neiging verbanden te leggen en betekenissen te zien. Door foto’s bij elkaar te voegen, scheppen we een nieuwe beeldtaal: meerdere foto’s kunnen een ‘zin’ vormen. Door meerdere beelden naast elkaar te presenteren, ontstaat de mogelijkheid complexe ideeën te visualiseren. Het verhalende element is in losse foto’s meestal moeilijk uit te beelden. Foto’s zijn gebonden aan momenten en kunnen daarom in principe geen ontwikkeling laten zien, zoals film dat wel kan. De uitbeelding van gebeurtenissen en verhalen vraagt daarom om een reeks foto’s.

Niet alleen het narratieve element kan de rode draad zijn waarmee een fotoserie onderling verband krijgt. Ook foto’s die inhoudelijk op zichzelf staan en bijvoorbeeld op verschillende locaties zijn opgenomen, kunnen is een serie een onderling verband krijgen. In dit laatste geval is het onderwerp, of in ruimere zin het thema, het verbindende element en niet de ontwikkeling van een verhaal.

Een fotoserie of een verhalende fotoreportage over een bepaald onderwerp heeft niet per se een chronologisch verband maar kent wel een dramatische eenheid van plaats en tijd. De foto’s in een fotoserie laten vaak vanuit diverse momenten en plaatsen een beeld zien van een gegeven onderwerp. De onderlinge relatie tussen foto’s in een serie is daarom niet gebonden aan een strak schema.

Foto’s binnen een serie hebben doorgaans een elkaar aanvullende waarde. Ze laten elk op zich momenten zien die samen een totaalbeeld van een plaats of een situatie opleveren. Zo kunnen portretten verbonden worden met landschapsfoto’s en stillevens om een verhaal te vertellen over een bepaalde streek.

In de documentaire fotografie kwam de verhalende reeks op in de jaren dertig toen het foto-essay in de geïllustreerde tijdschriften zijn intrede deed.

Een van de eerste fotografen die hiermee begon, was de Amerikaan Eugene Smith. Hij maakte de eerste foto-essays; aaneensluitende series foto’s die samen een verhaal vormden. Bekend zijn onder ander Country Doctor en Spanisch Village. Het foto-essay gaf voor de lezers in die televisie-loze tijd de toestand in de wereld weer. Voor het eerst konden lezers reportages over andere, veelal verre landen in tijdschriften bekijken. De fotojournalistiek heeft het foto-essay decennialang toegepast. Met meerdere foto’s, verspreid over vele pagina’s en zorgvuldig vormgegeven, belichtte de fotograaf verschillende facetten van een onderwerp. In de jaren zestig kregen de geïllustreerde bladen concurrentie van de televisie en daarmee werd het einde van het glorieuze foto-essay ingeluid. Toch is de documentaire fotoserie nooit verdwenen. Alleen is de narratieve vorm veel losser geworden, waardoor foto’s vanuit verschillende principes samengevoegd kunnen worden.

Bij een sequentie is de ordening van de beelden veel strakker en speelt de volgorde van bekijken een cruciale rol. Bij een sequentie kun je geen enkel beeld weglaten omdat dan het geheel verloren gaat. De volgorde kan volgens verschillende principes georganiseerd worden, waarvan tijd en ruimte de belangrijkste zijn. Hierbij worden de foto’s respectievelijk genomen met een verschuiving van het moment en van het standpunt. Ook het narratieve element kan een rol spelen. De beelden moeten in een vaste volgorde worden geplaatst, in tegenstelling tot de serie waarbij foto’s in een lossere volgorde worden geplaatst. De sequentie heeft vaak iets van een film waarin beelden in tijdsprongetjes op elkaar volgen. Een van de eerste historische voorbeelden van een fotosequentie zijn de foto’s van rennende paarden van Eadweard Muybridge.

Het ordeningsprincipe van een associatieve fotocombinatie wordt niet bepaald door een strak principe, noch is er sprake van een eenheid van tijd en ruimte. De relatie tussen de foto’s onderling wordt bepaald door een thema of een idee dat impliciet in de beelden aanwezig is. Op tal van manieren zijn foto’s met elkaar te combineren die daardoor verbanden met elkaar aangaan. De associatieve combinatie is veel opener dan de serie, de sequentie of het verhalende essay. Elke combinatie van beelden schept automatisch een nieuw totaalbeeld omdat we als kijker de foto’s op elkaar betrekken. Door de invloed die foto’s op elkaar hebben, ontstaat een nieuwe betekenis die in de enkele, losse beelden niet te vinden is. Zo maakte de kunstenaar Andy Warhol fotocombinaties van Marylin Monroe, waarbij hij haar steeds in andere kleuren uitvoerde om het effect van de verschillende uitvoeringen op haar beeltenis te onderzoeken, een effect dat door menig app kan worden nagebootst.

Hoe kunnen we de fotocombinatie evalueren? Als we twee beelden naast elkaar zien, zoeken we onherroepelijk naar een zinvol verband, waarschijnlijk omdat we ons niet kunnen voorstellen dat de foto’s zonder reden naast elkaar staan. De betekenis die we kunnen geven aan een fotocombinatie zal daarom ook meerlagig zijn. Zelfs zeer eenduidige foto’s kunnen in een fotocombinatie of fotocollage een scala aan betekenissen krijgen. Het geheim van de fotocombinatie zal zijn dat door associatie van beelden uit de zichtbare werkelijkheid een onzichtbare, abstracte gedachtewereld wordt opgeroepen.

Met de fotocombinatie vraagt de fotograaf meer van onze vaardigheid tot interpretatie omdat de onderlinge verbanden niet altijd voor de hand liggen. De spanning van de associatieve fotocombinatie is dat de foto’s op een onvoorspelbare manier met elkaar verbonden kunnen worden.

Fotocombinaties geven geen informatie maar stellen vragen. Daarom is de combinatie uitermate geschikt om een thema op een abstract en complex niveau uit te werken.

Een variant van de fotocombinatie is de fotocollage. Meestal wordt hieronder een combinatie van beelden in één eindbeeld verstaan, maar strak is deze definitie niet. Russische fotografen als Alexander Rodchenko in de jaren dertig van de twintigste eeuw gebruikten veelvuldig de fotomontage. De associatieve fotocombinatie of fotocollage wordt niet meer toegepast in de documentaire fotografie maar wel in diverse vormen van autonome en conceptuele fotografie. Kunstenaar David Hockney plaatste foto’s die hij na elkaar nam als grote collage om daarmee een perspectivisch tijdsbeeld te scheppen.

Dus termen: Fotoserie, foto-reportage, foto-essay, sequentie, associatieve foto combinatie, fotocollage (Combinatie van beelden in een (1) beeld).

(Mogelijke) “collages”:

Maisveld Hessenweg Lunteren
Collage uit (1) een beeld, telkens verschoven horizon
Oranjerie
Mikado
In/uit-check terminals NS-station Utrecht
Fietsenkelder NS-station Arnhem
“Gids” Utrecht (Tijd, actie)
Pumpkin (Tijd, actie)
Spookie
Perspectief van golfbrekers (Photoshop)
Bonnefanten Maastricht
Integraal panorama; beelden combineren
Brandpuntsafstand variatie (Mikado) (Brandpuntsafstand, beeldhoek)
“Auto” sequentie Marokko
Beweging (Reeel of gesimuleerd)
Kijkhoek, Tulpenveld een (1) kant op 09-04-2017
Kijkrichting (Vooruit, achteruit, links en rechts), Station Arnhem
Standpunt, Hessenweg
Verandering in de tijd (Seizoenen)
Focus (Brandpuntsafstand en diafragma)
Lichtval
Gelijkblijvend (Of juist veranderend)(Subtiel)
Perspectief (Horizon; horizontale en/of vertikale verschuiving)
“Context” van beeld/foto
Bushalte Nijmegen

Vervolg:

Uitwerken:

Maisveld Okt 18, 2016, uitgewerkt
Okt 6, 2016
Aug 21, 2016

Zoeken naar andere vormen van sequenties:

Fotograferen
Presenteren

Anders dan georganiseerd naar (principes van) tijd en ruimte, verschuiving van het moment en van het standpunt.

Ideeën:

Essentie van een beeld: Inspirerend, iets bekijken, zien, doorkijken, etc.

Beeldspraak, Ton Hendriks: Fotografie als visuele communicatie. “Fotografie is een medium waarmee de fotograaf een verhaal vertelt aan de kijker.”

Zowel tijd als ruimte veranderen (Verschillende mate waarin)
Opzettelijk volgorde veranderen (Bijvoorbeeld een (1) beeld) (Opzettelijke verstoring van “cruciale beeld volgorde”)
Ruimte d.m.v. variatie in het brandpuntsafstand (Beeldhoek)
Kleur en/of zwartwit
Integraal benadering – Opgebouwd beeld
Samengestelde beelden (Mikado)
Highlight/accentueer (Subtiele) verandering
Beeldvormen (Anders dan rechhoekig) (Presentatie)
Actie – reactie
Opgebouwde beelden
Rond kijken, vier windrichtingen, vooruit/achteruit en links/rechts
Tegenstellingen (Geaccentueerd)
Complementen
Beeld en reflectie, beeld en schaduw
Onderwerp(en) in beeld
Combinaties van sequenties

Maak tabel van typen/vormen van sequenties naar “Ruimte”, “Tijd” en “Overigen”.

Typeringen sequentie makers:

Michel Szulc Krzyzanowski: Diverse onderwerpen, veel op strand setting, typisch niet verfijnd, ruw
Ger Dekkers: Veelal landschappen (Repeterend), verfind en zeer exact/nauwkeurig (Analoog gefotografeerd)

Techniek:

RAW bewerken om belichting en kleur gelijk te krijgen voor beelden waaruit sequentie wordt samengesteld. (Training van Theo Fama op zondag 2 april 2017).

Maisveld langs Hessenweg, Okt 18, 2016; diverse uitwerkingen:

Op basis van 6 verschillende foto’s (In hoogte veschillende horizons). Camera: Lumia 950XL.

2016-10-06 15 39 46
2016-10-06 15 39 48
2016-10-06 15 39 50
2016-10-06 15 39 52
2016-10-06 15 39 54
2016-10-06 15 39 56

In InDesign een collage-template opgezet met afmetingen: 110 mm x 80 mm (Collage 6(110) 1(80) – Pictures) voor foto’s: Size: 3264 x 2448 pixels, 115,15 x 86,36 cm, 72 pixels/inch. Foto’s gecentreerd in collage-velden. Resultaat: (Collage 6(110) 1(80) – Pictures): Size: 16417 x 2126 pixels, 69,5 x 9 cm, 600 pixels/inch (Hieronder aangepast naar: Size: 5000 x 647 pixels, 21,17 x 2,74 cm, 600 pixels/inch).

Collage 6(110) 1(80) – Pictures (5000 x 647 pixels)

Ik wilde de collage-afmetingen iets kleiner kiezen dan de foto-afmetingen i.v.m. mogelijkheid foto’s te kunnen verschuiven in collage. Onbedoeld heb ik echter de collage in mm i.p.v. in cm opgezet.

Tevens collage op basis van een (1) foto (2016-10-06 15.39.52) uitgewerkt in de zelfde collage-template, maar nu met (horizontale) steunlijnen. Resultaat: (Collage 6(110) 1(80) – Picture 2016-10-06 15.39.52 – SLinvis): Size: 16417 x 2126 pixels, 69,5 x 9 cm, 600 pixels/inch (Hieronder aangepast naar: Size: 5000 x 647 pixels, 21,17 x 2,74 cm, 600 pixels/inch).

Collage 6(110) 1(80) – Picture 2016-10-06 15.39.52 – SLinvis (5000 x 647 pixels)

Tevens afgebeeld met steunlijnen: Collage 6(110) 1(80) – Picture 2016-10-06 15.39.52 – SL (5000 x 647 pixels).

Creeer ook collage met verschuivend beeld links-rechts met vertikale steunlijnen. Zowel “convergerend” als “divergerend”. Respectievelijk collage 6(110) 1(80) – Picture 2016-10-06 15.39.52 – H – SLinvis (5000 x 647 pixels) en Collage 6(110) 1(80) – Picture 2016-10-06 15.39.52 – Hrev – SLinvis (5000 x 647 pixels).