Bezocht op dinsdag 27 december 2022.
De Correspondent:
16 oktober 2022 t/m 29 januari 2023 – Wie maakt ons geld? Waar stroomt het naartoe? En waarom werkt ons financieel systeem niet voor iedereen? Deze vragen staan centraal in ‘Het waterwerk van ons geld’, het nieuwste project van kunstenaar en cartograaf Carlijn Kingma.
Landschap van onzichtbare geldstromen
De inrichting van het geldstelsel heeft grote invloed op onze economie, de verdeling van rijkdom en de manier waarop we met elkaar samenleven. En toch zijn er maar weinig mensen die werkelijk begrijpen hoe het geldstelsel werkt. Met haar laatste tekening Het waterwerk van ons geld en de gelijknamige tentoonstelling brengt Kingma dit systeem in kaart om het voor een breed publiek toegankelijk te maken. Met behulp van de metafoor ‘geld als water’ brengt ze de wereld van het grote geld tot leven. Ze loodst de kijker door een landschap van onzichtbare geldstromen en verborgen krachten: een ontdekkingsreis naar de rol van geld in onze samenleving.
Lange traditie
Kingma stapt haar nieuwste kaart in een lange traditie van kunstenaars die aandacht vragen voor de invloed van geld en bankieren op onze samenleving. In de tentoonstelling zijn – naast Kingma’s eigen werken – ook historische kaarten en oude spotprenten over hebzucht en hoogmoed te zien. De boodschap van die kunstwerken is nog even actueel als toen ze gemaakt werden. Kingma put uit deze rijke kunsthistorie om de inrichting van ons huidige geldstelsel in kaart te brengen. Met behulp van humor en metaforen maakt ze de wereld van het grote geld toegankelijk.
Over Carlijn Kingma en de samenwerking
Carlijn Kingma (1991) is cartograaf van de maatschappij. Ze tekent ontzagwekkende kaarten van complexe maatschappelijke systemen. Kingma gebruikt architectonische ontwerpen om onzichtbare sociale en politieke machtsstructuren te visualiseren en gaat in haar werk op zoek naar alternatieven voor de toekomst. Voor Het waterwerk van ons geld werkte Kingma samen met Thomas Bollen en Martijn Jeroen van der Linden. Bollen is financieel econoom en onderzoeksjournalist bij het platform Follow the Money. Van der Linden is lector New Finance aan de Haagse Hogeschool en is gepromoveerd op het geldstelsel. Deze tentoonstelling is het resultaat van twee jaar gezamenlijk onderzoek, talloze gesprekken met experts en intensieve samenwerking. Lees ook over dit project op de website van Follow the Money.
Rol van de kunstenaar
Met de historische prenten in de tentoonstelling laat Kingma zien hoe in het verleden kunstenaars hebben bijgedragen aan het publieke debat over het geldstel. Zo toont de 16de-eeuwse graficus Jost Amman in zijn cartografie van het geldstelsel het bankwezen als het resultaat van afspraken en ideologie en bovenal als een vertrouwenskwestie. Kingma vindt dat er ook in de huidige tijd een belangrijke taak voor kunstenaars is weggelegd om een nieuwe, aansprekende toekomst te verbeelden. Tijdens de tentoonstelling in Rijksmuseum Twenthe zal ze in gesprek gaan met het publiek om input te verzamelen voor verbeeldingen van alternatieve financiële systemen. De resultaten hiervan zijn vanaf half april 2023 te zien in het Kunstmuseum Den Haag.
Jost Amman, Allegorie van de handel, 1585, houtsnede, Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, Antwerpen – UNESCO Werelderfgoed