Artikelen, quotes, etc. over “Kijken” en “Zien”.
Raoul Locht – Voorzitter Stichting Kunstweek – Jaarboek Kunstenaars 20; Voorwoord; Kunst is overal.
Er is een groot verschil tussen kijken en zien. Als je kijkt wil dat nog niet zeggen dat je ziet.
Kijken is de afgestompte versie van zien. Kijken is een soort routine. Kijken is vegetatief. Kijken doe je naar de tv. Kijken doe je zonder nadenken.
Met alleen kijken mis je veel. Vooral details. Als je alleen maar kijkt, dan ben je eigenlijk blind.
Zien, daarentegen, is iets heel anders dan kijken. Zien is actief. Zien vraagt oplettendheid, een open blik, maar ook een onbezoedeld brein. Zien is een soort creatief kijken. Zien kun je maar moeilijk leren, maar je kunt het daarentegen wel makkelijk verleren.
Want kinderen , die zien bijvoorbeeld meer dan volwassenen. Hun blik is nog onbevooroordeeld. Onze grote-mensen blik is blasé.
Kinderen zien geen wolken. Ze zien geen nerven op boomstammen. Ze zien eenhoorns en schilpadden in de lucht. Ze zien overal ogen en gezichten.
Wikipedia
Zien is het zintuiglijk waarnemen van beelden, oftewel visuele waarneming. Naast de directe waarneming van beelden uit de fysieke werkelijkheid met het gezichtsvermogen, kan zien ook duiden op het indirect waarnemen van mentale beelden: denken of dromen.
Het directe, ruimtelijke, zintuiglijk waarnemen van beelden berust op het zien met beide ogen tegelijk. Door de afstand tussen beide ogen kan de mens diepte waarnemen.
Via de pupil komt een beeld van buitenaf omgekeerd op het netvlies terecht, waarna de hersenen dit omzetten in een ‘normaal beeld’.
Kijken is een bewuste en aandachtige vorm van direct zien. Dat wil zeggen dat de kijker weet wat hij ziet. Hij kan wat hij ziet zowel objectief als subjectief benoemen. Het gezegde uit het tekenonderwijs: Kijk, als je tekent zie je meer geeft duidelijk het verschil aan tussen ‘kijken’ en ‘zien’.
Ook onbewust direct zien is mogelijk. Bijvoorbeeld een geoefend autorijder, die plotseling bemerkt dat hij een stuk is opgeschoten, zonder dat hij de afgelegde weg visueel bewust heeft meegekregen.
Het ‘perifere zichtsveld’ is de zone buiten het centrale zichtsveld van het oog.
NIAK – Net Iets Anders Kijken.
Voorbeeld: “Kruispunt Ede”, “Verhuizers PC-Hooft straat”.
Opmerking bij “Kruispunt Ede”: Het menselijk oog ziet de wereld op zijn kop. De hersenen corrigeren dit upside-down beeld weer.
Ook om een compositie te beoordelen kan het interessant zijn om een beeld upside-down te bekijken.